1. Giới thiệu chung
Trong lịch sử chống ngoại xâm hào hùng của dân tộc Việt Nam, triều đại nhà Trần (thế kỷ 13) luôn được nhắc đến với những chiến công lừng lẫy, đặc biệt là ba lần đại thắng quân Nguyên Mông. Đằng sau những chiến công ấy là sự góp sức của những bậc danh tướng kiệt xuất. Trong số đó, nổi bật nhất chính là Yết Kiêu và Dã Tượng — hai người được ví như hai cánh tay thép bảo vệ Tổ quốc, bên trái Yết Kiêu, bên phải Dã Tượng.
2. Tiểu sử Yết Kiêu
2.1. Quê quán và xuất thân
Yết Kiêu, tên thật là Nguyễn Trung, quê ở làng Chài (xã Hạ Bì, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương). Ông sinh trưởng trong một gia đình làm nghề chài lưới, từ nhỏ đã nổi tiếng với khả năng bơi lặn tuyệt đỉnh.
2.2. Tài năng đặc biệt
Với kỹ năng lặn sâu, bơi xa hàng trăm dặm mà không biết mệt, Yết Kiêu được Trần Quốc Tuấn tuyển chọn làm tướng chỉ huy thủy quân và lực lượng đặc nhiệm lặn nước.
2.3. Chiến công oanh liệt
Trong kháng chiến chống Nguyên Mông, Yết Kiêu nhiều lần xâm nhập thủy trại địch, phá hoại thuyền chiến và cắt dây neo, làm tê liệt lực lượng đối phương.
Ông góp công lớn trong trận chiến Bạch Đằng năm 1288 khi giúp cắm cọc dưới lòng sông, tạo bẫy thủy chiến khiến quân giặc tan rã.
2.4. Tưởng nhớ
Yết Kiêu được phong chức Đô thống chế và thờ phụng ở nhiều nơi, tiêu biểu là đền thờ tại Hải Dương và Quảng Ninh.
3. Tiểu sử Dã Tượng
3.1. Quê quán và xuất thân
Dã Tượng, tên thật là Phạm Ngũ Lão, nhưng dân gian thường gọi ông bằng biệt danh Dã Tượng vì ông giỏi điều khiển voi trận. Quê ông ở làng Phù Ủng (huyện Ân Thi, Hưng Yên).
3.2. Biệt tài điều binh
Dã Tượng nổi danh với sức khỏe phi thường và khả năng huấn luyện, chỉ huy voi chiến, một lực lượng quan trọng trong quân đội thời Trần.
3.3. Chiến công tiêu biểu
Tham gia các trận đánh lớn như Chương Dương, Vạn Kiếp, Hàm Tử và Bạch Đằng.
Dưới sự chỉ huy của Hưng Đạo Vương, Dã Tượng đã dẫn đoàn voi trận xung phong, phá tan các đợt tấn công của quân Nguyên.
3.4. Tưởng nhớ
Dã Tượng được phong tước Thượng tướng quân, thờ tại nhiều đình làng thuộc vùng Hưng Yên và Bắc Ninh.
4. Cặp bài trùng: Tả Yết Kiêu, hữu Dã Tượng
4.1. Ý nghĩa câu nói
Câu "Tả Yết Kiêu, hữu Dã Tượng" không chỉ ca ngợi hai cá nhân kiệt xuất mà còn thể hiện nghệ thuật quân sự của nhà Trần: kết hợp nhuần nhuyễn giữa thủy quân và lục quân, giữa chiến lược dưới nước (Yết Kiêu) và trên bộ (Dã Tượng).
4.2. Góp phần vào chiến thắng Bạch Đằng
Yết Kiêu chỉ huy phá hoại thuyền địch từ dưới nước.
Dã Tượng điều khiển voi trận quét sạch quân xâm lược trên bờ.
Sự phối hợp nhịp nhàng của hai ông là chìa khóa giúp Trần Quốc Tuấn giành đại thắng.
5. Di sản và giá trị hôm nay
5.1. Tinh thần yêu nước
Hình ảnh Yết Kiêu, Dã Tượng mãi là biểu tượng của lòng quả cảm, tinh thần bất khuất của người Việt Nam.
5.2. Tượng đài, đền thờ
Nhiều nơi dựng tượng đài, đền thờ để tri ân công lao hai ông.
Đặc biệt, tại Hải Dương, Hưng Yên và Quảng Ninh, các lễ hội tưởng niệm Yết Kiêu và Dã Tượng được tổ chức hằng năm.
5.3. Giá trị giáo dục
Hai ông là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ về tinh thần luyện tập, vượt khó, và ý chí bảo vệ non sông.
6. Kết luận
"Tả Yết Kiêu, hữu Dã Tượng" — câu ca ấy không chỉ nhắc nhớ về hai con người lịch sử mà còn là lời hiệu triệu về sự đồng lòng, sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng để làm nên chiến thắng. Ngày nay, tinh thần đó vẫn sáng ngời trong lòng dân tộc Việt Nam.
Nguồn tham khảo: Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Việt Sử Tiêu Án, các tài liệu văn hóa dân gian
0 nhận xét:
Đăng nhận xét