Đam San hay Đăm Săn, người anh hùng nổi tiếng trong sử thi "Bài ca chàng Đăm Săn" (phiên âm tiếng Êđê: Klei khan Y Dam-săn) của người Êđê ở Tây Nguyên. Là nhân vật chính trong trường ca, sử thi Bài ca về chàng Đăm Săn. Bộ sử thi dài Đăm Săn (2077 câu), thể hiện nét lịch sử văn hóa của người đồng bào Tây Nguyên.
(Tham khảo thêm: Kho tàng sử thi Việt Nam)
Tác phẩm được nhiều người sưu tầm, tuy lời kể có khác nhau ít nhiều, nhưng cốt truyện tương đối giống nhau. Sử thi đã được in thành sách và tái bản nhiều lần. Hãng phim Giải phóng đang dự định dựng phim truyện dựa theo sử thi này. Một số bài hát đã được sáng tác lấy cảm hứng từ sử thi Đăm Săn.
Theo tục nối dây trong chế độ mẫu hệ, Đăm Săn phải lấy hai chị em Hơ Nhị và Hơ Bhị làm vợ. Đăm Săn cưỡng lại. Trời "đã chống gậy hèo đến thu xếp việc cưới hỏi". Đăm Săn phải khuất phục trước sức mạnh của tập tục. Nhưng khi về đến nhà vợ, chàng vẫn tiếp tục chống lại cuộc hôn nhân đó. Chàng trễ nải công việc nhà vợ, không chăm sóc vợ và bỏ về nhà chị ruột. Hành động tiêu biểu nhất là Đăm Săn chặt cây smuk, một thứ cây thần, cây "linh hồn", cây "tổ tiên", cây "sinh ra Hơ Nhị và Hơ Bhị". Do những hành động trên của Đăm Săn, Hơ Nhị và Hơ Bhị đã 2 lần chết. Song khi vợ chết, chàng khóc thương "người vợ mà thần linh ban cho chàng", để chàng "có người nấu cơm, sắm thức ăn, dệt khố áo". Chàng đã xin thần linh ban phép cho vợ chàng sống lại.
Là 1 tù trưởng anh hùng, Đăm Săn đã lập nên những kì tích trong lao động như thuần phục voi dữ, làm rẫy, bắt cá,... Kì tích lẫy lừng hơn cả của Đăm Săn là chiến thắng 2 tù trưởng thù địch là Mtao Grư và Mtao Mxây (2 tù trưởng đã cướp vợ Đăm Săn). Đăm Săn chiến thắng, tôi tớ và dân làng của tù trưởng thù địch tự nguyện đi theo mang của cải đi theo. Cứ mỗi lần như vậy, Đăm Săn lại thêm giàu mạnh, sức uy tín càng cao.
Với khát vọng trở thành tù trưởng hùng mạnh, vươn tới cuộc sống phóng khoáng, Đăm Săn đi cầu hôn Nữ thần Mặt Trời nhưng thất bại vì nữ thần đi đến đâu thì sức nóng tỏa ra từ người nàng sẽ khiến vạn vật bị thiêu. Nữ thần đã nhắc nhở Đăm Săn nếu đi lúc này thì chàng sẽ bị chìm trong vũng bùn lầy mà chết trong rừng sáp đen. Nhưng chàng không nghe vì quá tức giận khi bị từ chối. Sau khi chết, chàng biến thành con ruồi và chui vào mồm của người vợ thứ nhất của mình là Hơ Nhị. Hơ Nhị sinh ra Đăm Săn con tiếp tục đi trên con đường của Đăm Săn.
Theo tục nối dây trong chế độ mẫu hệ, Đăm Săn phải lấy hai chị em Hơ Nhị và Hơ Bhị làm vợ. Đăm Săn cưỡng lại. Trời "đã chống gậy hèo đến thu xếp việc cưới hỏi". Đăm Săn phải khuất phục trước sức mạnh của tập tục. Nhưng khi về đến nhà vợ, chàng vẫn tiếp tục chống lại cuộc hôn nhân đó. Chàng trễ nải công việc nhà vợ, không chăm sóc vợ và bỏ về nhà chị ruột. Hành động tiêu biểu nhất là Đăm Săn chặt cây smuk, một thứ cây thần, cây "linh hồn", cây "tổ tiên", cây "sinh ra Hơ Nhị và Hơ Bhị". Do những hành động trên của Đăm Săn, Hơ Nhị và Hơ Bhị đã 2 lần chết. Song khi vợ chết, chàng khóc thương "người vợ mà thần linh ban cho chàng", để chàng "có người nấu cơm, sắm thức ăn, dệt khố áo". Chàng đã xin thần linh ban phép cho vợ chàng sống lại.
Là 1 tù trưởng anh hùng, Đăm Săn đã lập nên những kì tích trong lao động như thuần phục voi dữ, làm rẫy, bắt cá,... Kì tích lẫy lừng hơn cả của Đăm Săn là chiến thắng 2 tù trưởng thù địch là Mtao Grư và Mtao Mxây (2 tù trưởng đã cướp vợ Đăm Săn). Đăm Săn chiến thắng, tôi tớ và dân làng của tù trưởng thù địch tự nguyện đi theo mang của cải đi theo. Cứ mỗi lần như vậy, Đăm Săn lại thêm giàu mạnh, sức uy tín càng cao.
Với khát vọng trở thành tù trưởng hùng mạnh, vươn tới cuộc sống phóng khoáng, Đăm Săn đi cầu hôn Nữ thần Mặt Trời nhưng thất bại vì nữ thần đi đến đâu thì sức nóng tỏa ra từ người nàng sẽ khiến vạn vật bị thiêu. Nữ thần đã nhắc nhở Đăm Săn nếu đi lúc này thì chàng sẽ bị chìm trong vũng bùn lầy mà chết trong rừng sáp đen. Nhưng chàng không nghe vì quá tức giận khi bị từ chối. Sau khi chết, chàng biến thành con ruồi và chui vào mồm của người vợ thứ nhất của mình là Hơ Nhị. Hơ Nhị sinh ra Đăm Săn con tiếp tục đi trên con đường của Đăm Săn.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét