Tết Đoan Ngọ hay còn được gọi là tết Đoan Dương, được tổ chức vào giờ Ngọ, ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm. Đây là một ngày tết truyền thống tại một số quốc gia Đông Á như Việt Nam, Triều Tiên, Đài Loan, Nhật Bản và Trung Quốc. "Đoan" có nghĩa là mở đầu, "Ngọ" là khoảng thời gian từ 11 giờ sáng đến 1 giờ chiều, ăn tết Đoan Ngọ là ăn vào buổi trưa. Đoan Ngọ tức là lúc mặt trời bắt đầu ngắn nhất, ở gần trời đất nhất. Vì vậy Tết Đoan Ngọ thực chất là một phong tục lễ Tết Á Đông gắn liền với quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết trong năm.
Ở
Việt Nam, tết Đoan Ngọ còn được gọi với cái tên khá dân dã đó chính là
"tết giết sâu bọ". Hiểu đơn giản, đây chính là ngày phát động bắt sâu
bọ, tiêu diệt bớt các loài sâu bệnh gây hại cho cây trồng.
Điển
tích này có nhiều dị bản khác nhau. Theo truyền thuyết kể lại, một ngày
sau khi thu hoạch, nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ năm ấy
lại kéo dày ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch. Mọi người đau đầu
không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên
có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân. Ông chỉ cho dân chúng
mỗi nhà lập một đàn cúng gồm đơn giản có bánh tro, trái cây, sau đó ra
trước nhà mình vận động thể dục. Nhân dân làm theo chỉ một lúc sau, sâu
bọ đàn lũ té ngã rã rượi. Lão ông còn bảo thêm: Sâu bọ hằng năm vào ngày
này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã
dặn thì sẽ trị được chúng. Dân chúng biết ơn định cảm tạ thì ông lão đã
đi đâu mất. Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày
"Tết diệt sâu bọ", có người gọi nó là "Tết Đoan ngọ" vì giờ cúng thường
vào giữa giờ Ngọ.
Tết Đoan Ngọ ăn gì?
Rượu
nếp, nếp cẩm: đây là thứ không thể thiếu vào ngày tết Đoan Ngọ. Theo
quan niệm của nhiều người, bộ phận tiêu hóa của con người thường có các
loại ký sinh gây hại, chúng thường nằm sâu trong bụng nên không phải lúc
nào cũng tiêu diệt được. Chỉ vào ngày 5 tháng 5 âm lịch, các loại ký
sinh này thường ngoi lên, chúng ta mới có thể tận dụng để loại bỏ chúng
bằng cách ăn những thức ăn có vị chua, cay, chát, trong đó nổi bật nhất
là rượu nếp hay nếp cẩm. Đặc biệt, nếu thưởng thức món rượu này vào buổi
sáng, ngay khi thức dậy thì càng hiệu nghiệm.
Bánh
tro: là loại bánh có màu vàng đậm, được làm từ gạo nếp ngâm cùng với
nước tro của các loại cây khô, sau đó gói trong lá chuối rồi đem luộc.
Hoa
quả: với mong muốn "tiêu diệt sâu bệnh" bên trong cơ thể, người ta
thường lựa chọn các loại quả có vị chua như mận, xoài xanh... và ăn
chúng vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy.
Thịt
vịt: đây là món ăn không thể thiếu của người miền Trung trong ngày tết
Đoan Ngọ. Nhiều người cho rằng, vào những ngày tháng 5 oi nóng thì ăn
thịt vịt sẽ giúp cho cơ thể mát mẻ hơn.
Chè
trôi nước: đây là món ăn không thể thiếu vào ngày tết Đoan Ngọ của
người miền Nam. Những viên chè làm từ bột nếp, bên trong có nhân đậu
xanh, ăn kèm với nước cốt dừa có vị man mát, thơm ngon.
Chè
kê: đây là món ăn đặc trưng của người Huế mỗi dịp tết Đoan Ngọ. Sau khi
xay hạt kê và loại bỏ lớp vỏ, người ta ngâm rồi đun sôi cho đến khi nở
mềm, sền sệt rồi thêm nước đường cùng chút gừng là đã được một nồi chè
kê thơm phức, vô cùng hấp dẫn rồi.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét